Çipler; bilgisayardan televizyona, cep telefonundan otomobile, aydınlatmadan beyaz eşyaya, yazar kasadan oyuncağa kadar elektrikli ürünlerin içinde yer alan kendisi küçük ama yaptığı iş itibarı ile elektronik dünyasının dev bir elemanıdır.
Çipler önce wafer adı verilen bir gruplanmış bir levha şeklinde üretilir, sonra dilimlenerek her bir çipe bağlantı bacağı ve termoplastik yapı eklenerek son halini alması sağlanır.
Çip teknolojisinde Amerika tasarım açısından açık ara önde olsa da, üretim konusunda; Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) ve Güney Kore'li Samsung firmaları başı çekmektedir.
Bu iki firma geçtiğimiz yıllarda bir hayli karmaşık yapıda olan 5 nanometre çip üretim tesisleri için milyarlarca dolarlık yatırım yaptılar.Bugün bu iki firma mikroişlemci çiplerinin %80'ini, hafıza çiplerinin ise %70'ini üretmektedir. Geri kalan üreticiler birkaç yıldır düşük kazanç ve yüksek borçlanma ile mücadele ediyor.Dolayısıyla bu benzer yatırımlara girmeleri imkansız olarak gözüküyor.
Bazı TSMC Müşterileri
> Altra Corporation
> AMD Advanced Micro Devices
> Apple Inc
> Allwinner Technology
> HiSilicon
> LSI Corporation
> Marvell
> MediaTek
> Nvidia Corporation
> NXP Semiconductors NV
> Qualcomm
> Spectra7
> Spreadtrum
> ST Microelectronics
> Texas Instruments
Küresel ısınmanın etkisi ile Taiwan'da kuraklık son 50 yılın en yüksek seviyesine geldi. Etksini yoğun olarak hissettiren kuraklık adanın su kaynaklarını tehdit ettiği için endüstriyel tesislere yeteri kadar su verilemiyor. TSMC su kaynağı sıkıntısı dolayısıyla kapasitesini düşürdü ve taşıma su ile üretimine kısıtlı şartlarda devam ediyor.
Otomobillerde kullanılan çiplerde %30 paya sahip olan Renesas Electronics'in çip fabrikasında Mart ayı sonunda bir yangın meydana geldi.
Yangın yeni teknoloji çiplerin üretim hatlarına zarar verdi ve makinelerin kullanılamaz şekilde hasar görmesine neden oldu. Bu sorun dünyadaki neredeyse tüm otomobil üreticilerini etkiledi. Günümüzde bir arabada güvenlikten konfora, kablo tasarrufundan servis kolaylığına, emisyondan yakıt ekonomisine kadar hizmet eden en az 50 adet çip bulunuyor.
Sıfır stok (just in time) çalışma düzenine göre üretim yapan otomotiv endüstrisi bu nedenle sıkıntıya girdi. Çip krizi dolayısıyla 2021 yılında satışların 64 Milyar Dolar azalacağı tahmin ediliyor.
Çip krizinden etkilenen markalar
|
> Fiat Chrysler |
> Renault |
Pandemi etkisi dolayısıyla kısıtlamalar başlayınca çoğu insan evde çalışmaya başladı. Bu ihtiyaç bilgisayar satışlarında patlama yaptı. Ayrıca eve kapananlar boş vakitlerini değerlendirmek için bilgisayar, tablet ve akıllı telefon talebini artırdılar. Samsung dünyadaki en büyük hafıza çipi üreticilerinden birisi, hem kendine hem de diğer markalara ürünler üretiyor. Samsung artan hafıza çipi siparişlerine yetişemediğini açıkladı.
Bu şartlar altında çip üreticileri ek talebe üretimi değil, fiyatlarını artırarak yanıt verdiler.
Çip fiyatları %20-50 arasında arttı. Çiplerde yaşanan bu sorunlar zincirleme olarak diğer elektronik malzeme fiyatlarında da %10 50 arasında artışına neden oldu ve bu artışlar devam edecek.
Fiyata razı olmak da yetmiyor, teslim süreleri 20-50 hafta arasında değiştiği için tedarik sıkıntısı yaşanıyor.
Çip ve elektronik malzeme fiyatlarının pandemi öncesine dönmesi mümkün gözükmüyor.
Gelecek dönem ile ilgili bir kapasite probleminin olduğu açık. Tedarik sıkıntısının 2022 yılında bugüne göre biraz daha iyileşeceği ön görülürken fiyatlar açısından tünelin ucu henüz gözükmüyor.
Sonuç
Düşen arza karşılık artan talep dolayısıyla 2024 yılından önce tedarik sıkıntısı düzelmeyecek. Fiyatlar 2024 yılından sonra düşebilir ancak eski fiyatlara dönüş mümkün gözükmüyor.